From more than 65 hours of film footage, Robert Kramer crafted this epic portrait of the famous highway that runs from Maine to Key West, Florida. Route One USA shows how what was once the most traveled roadway in the world has become, in the words of the filmmaker, “a thin stretch of asphalt cutting through the dreams of a nation.”
“That’s the Doctor, we decided to come back together, we’ve been away a long time, ten years, Doc in Africa, me in Europe, making movies. Coming back is what we said, not home, but back, back there, behind you, the origins, the start. I was born in the shadow of the Empire State Building, I know the Empire City, I didn’t want to start our trip there, ‘Let’s go North,’ I said to Doc, ‘all the way North, Doc,’ into the country, to the Canadian border, to where Route One starts, and then make our way down the coast, through the old colonies, the old capitals, the States of our growing up, try to follow this road all the way down to the end, in Key West. Let’s go.”
Robert Kramer’s voice opening the film
“For this is indeed, fifteen years later, a sequel to Milestones (Robert Kramer & John Douglas, 1975). The road comes after the milestones. The road in Milestones went from ‘the snowy mountains of Utah to the natural sculptures of Monument Valley, to the caves of the Hopi people, and to the dust of New York City’; the road in Route One simply connects Cape Cod to Miami. For the one starting again, any road, chosen randomly, is the right one: the first one, for example.
Of the people he meets and listens to, along Route One, he expects no truth: he simply follows them in a phase of their existence (always according to the principle that one must only film people that work, at the same time, at something else). (...) He doesn’t dramatise the road (it’s the opposite of a road movie), nor the encounter: these people are always already there and they have other things to do. Follows the beautiful portrait of what we can continue to love in America: its hard labour, its sense of duty, its basic energy.
It is no less (and no more) than the pulsation of hearts and ideas, of the rhythm that allows something to be heard. It’s the most mysterious part of Kramer’s art – its most Fordian part. As a puritan for whom, everywhere and always, only the social bond requires and justifies the presence of cinema, he cannot prevent to let the murmur of the world rise, America being a world in itself. A man blowing on embers is Fire. A fish in a tank is Water. A soldier bending under the weight of his kit, is Earth.
We need, despite everything, witnesses. And witnesses need to have time on their side. Kramer might not have needed fifteen years of diversions and a four-hour movie if American cinema (special effects aside) was able – as it used to be – to draw up such a state of things. Ironically, this man, who left because he suffered too much from the evils of American imperialism (from Indians to Vietnamese), returns to a country which is, for the first time in its history, no longer at the centre of the world, not even at the centre of itself. Only an exile like Kramer can continue to love America – by force if necessary.”
Serge Daney1
“In the domain between documentary and fiction which interests us, Route One USA has already become legendary. Its maker, Robert Kramer, who has plotted his route with sturdy perseverance first in America, then in Europe, personifies the political struggle by his and my generation, from Vietnam till today. In Kramer's early films, there is some hard and violent thinking, but in Route One USA that severe tension of thought has made room for a relaxed mise en scène of movement, with the camera in the midst of the ever-changing characters (fleeting characters in brief ‘sketches’, but still always just characters). The mise en scène could be regarded as conventional fiction, but along the way the convention is put in startling perspectives. Sometimes we suddenly see intensely divergent angles from far away or from above. We are sailing and flying nicely, we see light and we effortlessly hold out with Robert Kramer for four and a half hours. That he is our travelling companion, no one will doubt.”
Johan van der Keuken2
“Een reis vergt afspraken. De regels van het spel werden vooraf vastgelegd: Kramer filmt, McIsaac acteert (zoals hij ook al deed in twee vorige films van Kramer, Ice en Doc's Kingdom). Eigenlijk acteren ze allebei. Kramer speelt een filmmaker die jarenlang in Europa heeft gewerkt; McIsaac vertolkt Doc, een dokter die het afgelopen decennium in Afrika heeft doorgebracht. Zo presenteren ze zich ook aan de autochtonen die ze langs de weg ontmoeten. Wat dan volgt zijn getuigenissen waarin realiteit en fictie in elkaar grijpen. (...) Acteur en personage zijn onderling verwisselbaar. De grenzen tussen authenticiteit en enscenering, tussen spontaneiteit en gekunsteldheid, tussen improvisatie en het volgen van een vooropgesteld plan vervagen finaal. Het scenario van deze film kan de reis niet zijn voorafgegaan, het valt samen met de reis. De film is de reis.
Route 1 USA legt de paradox van de terugkeer bloot. Teruggaan veronderstelt een geestelijke en lichamelijke verplaatsing die enkel gestalte kan krijgen in een voorwaartse beweging, in een reis ergens naartoe. Het afleggen van het traject is niet meer dan een schijnmaneuver naar voren met het oog op een uiteindeljke terugtrekkende, inwaartse beweging. De eindeloze rit langs de snelweg biedt het alibi bij uitstek om de illusie van zichzelf te vinden, te koesteren. Tegelijkertijd gaat van de beweging zelf ook een fascinatie uit; middel wordt doel. De niet aflatende beweging transformeert de dingen rondom, de reiziger maakt zich los van zijn omgeving. Zijn blik verscherpt, ontwart een onderlinge samenhang tussen landschappen, tussen mensen. De reis introduceert zo een verhaal: een aaneenrijging van fragmenten die niet de waarheid blootlegt, maar een mogelijke constellatie vormt. Een revelatie zonder middelpunt, tussen ‘waar vandaan’ en ‘waar naartoe’.
Aan het eind van de weg gekomen wil Robert alsmaar doorgaan. Beeld en beweging raken aan het ijlen, worden abstract. Gedurende de hele film schommelt de fotografie tussen het concrete en abstracte. De ene keer toont het beeld een document, laat het de ellende en de waardigheid van het Amerikaanse volk zien; geeft het dat volk een gelaat. Dan weer speurt de camera naar abstracte patronen, voornamelijk in urbane constructies als buildings en bruggen. De visuele strategieën, de visies van Walker Evans en van Alfred Stieglitz ontmoeten elkaar. Geconfronteerd met bittere sociale tegenstellingen zoekt Kramer naar de versmelting van andere dualismes: het concrete en het abstracte, het banale en het verhevene (in de schoonheid van de Amerikaanse landschappen), het dagelijkse en het epische. Van zijn geschiedenis en de Geschiedenis. In een centrifugale beweging zet hij de vinger aan de pols van de Verenigde Staten; terzelfdertijd legt hij in een centripetale beweging diezelfde vinger aan de eigen pols. Robert Kramer heeft de juiste weg gevonden.”
Herman Asselberghs3
“In the brooding, irresistible epic Route One USA, Kramer and fellow expatriate Doc (Paul McIsaac) join in a trek from the beginning of Route 1 in Maine to its end in Florida. The journey is a doomed search for identity and wholeness. (...) Running throughout is the idea of rebellion: rebellion of the colonists against Britain, of the South against the North, of child against parent. Constantly, the themes of parents and children, of history, legacies, memory, are linked to the cinema and to photography. (...) The film's complexity of viewpoint, rhythm, and pace matches the complexity of its personal and social narratives. The figure of Doc – a skeptical observer prowling nervously around the periphery of scenes – casts melancholy and doubt over the film but never dominates it entirely. Kramer washes us in things, conversations, information; he gives us events staged, reflected on, and isolated in time as if they were part of a dramatic narrative film: the bride and groom rehearsing their wedding vows, or Doc's abrupt decision, in a barber's chair, to abandon the journey – a decision that results in a radical freeing of the film's style and mood. Much of the last stage of the film is a lyric poem about the Miami waterfront: bird cries and sounds of creaking and humming form a concrete symphony. The gliding images make explicit the longing for distance, for transcendence, that one feels throughout Kramer's film.”
Chris Fujiwara4
- 1Serge Daney, “La rumeur du monde,” Cahiers du cinema 426 (1989), 24-25; Translation by Laurent Kretzschmar and Otie Wheeler, 2014.
- 2Johan van der Keuken for the catalog of the International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA) [NL].
- 3Herman Asselberghs, “Van Middelpuntvliedende en Middelpuntzoekende Krachten,” Andere sinema 95 (1990), 36-38.
- 4Chris Fujiwara, “Route One/USA,” Documenta 12, Kassel, 2007.
