Prisma #19

Draaiende derwisjen en filmspoelen. Woestijnbeelden, zeezichten en zeeën van naamloze gezichten. Vlinders en gevechtsvliegtuigen. Nonnen en kermisattracties. Bill Morrisons Decasia is een hypnotiserende collage van uiteenlopende archiefbeelden uit de beginjaren van de cinema. Wat ze gemeen hebben is hun onvolkomenheid: ze zijn losgerukt uit hun oorspronkelijke verhaal en herschikt tot een documentair gedicht. Morrison heeft een voorliefde voor found footage waarop de tanden van de tijd te zien zijn. In het mooiste beeld slaat een man tegen een bokszak die onzichtbaar is achter de aftakeling van de pellicule. In zijn trainingszaal hangt geen zweetlucht, maar de azijngeur van de aangevreten nitraatfilm. Ironisch genoeg wordt deze ode aan analoge aftakeling nu digitaal bewaard en verspreid. De erosie van het celluloid wordt een halt toegeroepen in digitaal amber.

Decasia is een memento mori voor filmkunst én filmkijker. Ooit waren deze beelden vertier dat de tijd verdreef. Nu teren de beelden op die tijd, en herinneren ze de kijker hoe ook hij ooit verdrijven zal. Bovenal maakt Decasia het filmbeeld terug stoffelijk. Kijk. Film bestaat niet. Een camera is tastbaar, de projector vaak plomp, maar film is dat allerminst. Het is een illusie op je netvlies, geen verf op canvas. Lichtflikkeringen die leven tussen het duister, geen verbeelding uit steen gehouwen. Een vluchtige en valse indruk van beweging, geen dans van lijf en leden op planken. Het chemische bederf dat regeert over de beeldenstorm van Decasia weerlegt de immateriële aard van film. Het stof op de filmstrook geeft zwart en zwaarte aan de projectie. Onder de krassen krijgt het licht gewicht. Het resultaat is een stoelendans van film en kijker. Idee en object wisselen van plaats. De geblutste en gebuilde filmbeelden zijn niet langer ideëel maar worden lijfelijk. Tegelijk neemt de kijker een voorschot op het afscheid van zijn lichamelijkheid en hoopt dat er hem, na het onvermijdelijke verval, een idee wacht.