https://www.sabzian.be/index.php/text/prisma-40

Prisma #40

Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives (Apichatpong Weerasethakul, 2010)

Men kan de tijdservaring van de toeschouwer in Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives (2010) niet eenduidig benaderen. Weerasethakul voert ons mee door een labyrint met vele mogelijke ingangen, waarin de toeschouwer zichzelf door een kluwen van paden moet worstelen om uiteindelijk nooit eenzelfde uitgang te vinden. Het is geen worsteling door de ruimte, maar door de tijd. Het hoofdpersonage van de film – Uncle Boonmee – kan, zoals de titel luidt, zijn vorige levens herinneren. Deze oude man, wiens einde nadert door nierfalen, reflecteert niet alleen over zijn verleden als soldaat, vader en echtgenoot, maar vraagt zich ook af waar hij na zijn dood heen zal gaan. Reïncarnatie, waarbij de ziel een oneindig aantal levens heeft gekend en er een oneindig aantal tegemoet gaat, speelt hier een centrale rol. Hoe dichterbij zijn eigen dood komt, hoe meer de tijd uit zijn voegen barst. Alles in de film lijkt deel uit te maken van deze oneindige cyclus van leven en sterven. Alles is al eens geweest – en alles zal nog eens zijn. Wat in het heden plaatsvindt, maakt onherroepelijk deel uit van de toekomst en het verleden. Dagelijkse momenten ondergaan hierdoor een mutatie: zo klinken de ontembare klanken uit de jungle als een samenspel uit het verleden, lijkt de zon die door de bomen schijnt een toespeling op de toekomst en dwalen de herinneringen van Uncle Boonmee als vreemde aapgeesten door het heden. De ervaring van de tijd wordt niet van buitenaf opgelegd; ze verschilt van kijker tot kijker, van kijkbeurt tot kijkbeurt. Weerasethakul maakt hierbij aanspraak op het innerlijk tijdsbewustzijn van de toeschouwer. Door mee te voelen met de film, kan de kijker zelf bepalen of hij zich in het heden, het verleden of de toekomst waant. De toeschouwer kan zich vrijuit door de tijd bewegen, waardoor we het onderscheid tussen waarheid en schijn nooit met zekerheid kunnen achterhalen.

Deze Prisma verscheen als ‘Prisma #30’ in Filmmagie #701, januari 2020

PRISMA
19.02.2020
NL
The Prisma section is a series of short reflections on cinema. A Prisma always has the same length – exactly 2000 characters – and is accompanied by one image. It is a short-distance exercise, a miniature text in which one detail or element is refracted into the spectrum of a larger idea or observation.
La rubrique Prisma est une série de courtes réflexions sur le cinéma. Tous les Prisma ont la même longueur – exactement 2000 caractères – et sont accompagnés d'une seule image. Exercices à courte distance, les Prisma consistent en un texte miniature dans lequel un détail ou élément se détache du spectre d'une penséée ou observation plus large.
De Prisma-rubriek is een reeks korte reflecties over cinema. Een Prisma heeft altijd dezelfde lengte – precies 2000 tekens – en wordt begeleid door één beeld. Een Prisma is een oefening op de korte afstand, een miniatuurtekst waarin één detail of element in het spectrum van een grotere gedachte of observatie breekt.

Related