Prisma #53

Un film comme les autres (Jean-Luc Godard, 1968)

De innige verstrengeling van utopie en pessimisme, zo karakteristiek voor Godards late werk, ligt reeds besloten in Un film comme les autres (1968), een typevoorbeeld van zijn activistische cinema. Het grootste deel van dit werk bestaat uit 35mm-beelden in kleur van een groepje studenten en arbeiders, neergevlijd in het opgeschoten gras begin juli 1968 ergens in de faubourgs van Parijs, waar ze de gebeurtenissen van mei ’68 bespreken. Godard wisselt deze beelden af met 16mm-opnames in zwart-wit, found footage van de protesten zelf die een maand eerder plaatsvonden (we zien protestmarsen op de Parijse boulevards, de bezette Sorbonne, etc.). Deze ogenschijnlijk onschuldig ingreep geeft vorm aan de onstuitbare opmars van de geschiedenis die de utopische droom van een waarachtige gemeenschap zowel opschort als doet herleven. Ter verduidelijking verscheurt Godard een vrij bewerkt citaat van Hegel en verdeelt het over beide beeldtypen: “Quand l’art représente son monde avec des couleurs éclatantes,” horen we op de soundtrack, “un moment a vieilli et ne sera pas rajeuni avec ces couleurs.” De wereld in kleur – het heden van de over mei ’68 discussiërende jeugd – vooronderstelt dat een historisch moment oud is geworden en dat het, ondanks de kleuren, niet meer verjongd, niet meer teruggewonnen kan worden, dat er een scheur is ontstaan tussen de eigenlijke protesten en het gesprek, tussen daad en reflectie. De Hegeliaanse filosofie van de geschiedenis, zoals uiteengezet in Grundlinien der Philosophie des Rechts (1821), waaraan Godard dit citaat ontleent, verwerpt de utopie van activistische transformatie. Hegels reactionaire stelling is dat kennis van een tijdperk pas mogelijk is nadat het is afgelopen. Dit geldt ook voor de kunst, suggereert Godard, want deze kan pas in kleur verhalen wat er gebeurd is wanneer het gebeurde onherroepelijk tot het verleden behoort: om deze reden zal de kunst er nooit in slagen om dat moment terug te roepen.

Beeld uit Un film comme les autres (Jean-Luc Godard, 1968)

PRISMA
17.05.2023
NL
In Passage, Sabzian invites film critics, authors, filmmakers and spectators to send a text or fragment on cinema that left a lasting impression.
Pour Passage, Sabzian demande à des critiques de cinéma, auteurs, cinéastes et spectateurs un texte ou un fragment qui les a marqués.
In Passage vraagt Sabzian filmcritici, auteurs, filmmakers en toeschouwers naar een tekst of een fragment dat ooit een blijvende indruk op hen achterliet.
The Prisma section is a series of short reflections on cinema. A Prisma always has the same length – exactly 2000 characters – and is accompanied by one image. It is a short-distance exercise, a miniature text in which one detail or element is refracted into the spectrum of a larger idea or observation.
La rubrique Prisma est une série de courtes réflexions sur le cinéma. Tous les Prisma ont la même longueur – exactement 2000 caractères – et sont accompagnés d'une seule image. Exercices à courte distance, les Prisma consistent en un texte miniature dans lequel un détail ou élément se détache du spectre d'une penséée ou observation plus large.
De Prisma-rubriek is een reeks korte reflecties over cinema. Een Prisma heeft altijd dezelfde lengte – precies 2000 tekens – en wordt begeleid door één beeld. Een Prisma is een oefening op de korte afstand, een miniatuurtekst waarin één detail of element in het spectrum van een grotere gedachte of observatie breekt.
Jacques Tati once said, “I want the film to start the moment you leave the cinema.” A film fixes itself in your movements and your way of looking at things. After a Chaplin film, you catch yourself doing clumsy jumps, after a Rohmer it’s always summer, and the ghost of Akerman undeniably haunts the kitchen. In this feature, a Sabzian editor takes a film outside and discovers cross-connections between cinema and life.
Jacques Tati once said, “I want the film to start the moment you leave the cinema.” A film fixes itself in your movements and your way of looking at things. After a Chaplin film, you catch yourself doing clumsy jumps, after a Rohmer it’s always summer, and the ghost of Akerman undeniably haunts the kitchen. In this feature, a Sabzian editor takes a film outside and discovers cross-connections between cinema and life.
Jacques Tati zei ooit: “Ik wil dat de film begint op het moment dat je de cinemazaal verlaat.” Een film zet zich vast in je bewegingen en je manier van kijken. Na een film van Chaplin betrap je jezelf op klungelige sprongen, na een Rohmer is het altijd zomer en de geest van Chantal Akerman waart onomstotelijk rond in de keuken. In deze rubriek neemt een Sabzian-redactielid een film mee naar buiten en ontwaart kruisverbindingen tussen cinema en leven.