Alfred Hitchcock

Beelden uit films worden in onze geest voortdurend gedistilleerd en raken vervlochten met herinneringen uit ons eigen leven, waardoor aanhoudend nieuwe verhalen ontstaan. Het is niet zozeer het eigenlijke kijken naar films maar wel de beelden uit films die daarna in ons geheugen blijven hangen die cinema het rijk der dromen in duwt. In ons geheugen krijgen beelden een grenzeloos potentieel.

Les images des films sont constamment distillées dans notre esprit, où elles se mêlent aux souvenirs de nos propres vies, générant perpétuellement de nouvelles narrations. Ce n’est pas tant l’acte de regarder des films que les images des films qui persistent dans notre mémoire et poussent le cinéma dans le domaine des rêves. Dans nos souvenirs, les images deviennent porteuses de possibilités infinies.

Images from films are constantly being distilled in our mind, where they intertwine with memories from our own lives, perpetually generating new narratives. It’s not so much the act of watching films as it is the images from films that linger in our memory thereafter that pushes cinema into the realm of dreams. In our memories, images, become pregnant with infinite possibility.

Beaucoup de choses me plaisent dans ‘A Free Replay’ : des idées clés sur la logique du film comprimées en quelques phrases puissantes, une audacieuse tentative d’interprétation qui est en même temps un manifeste pour l’imagination (et peut-être aussi une ruse sophistiquée), une apparence faussement décousue (« notes » ?) qui cache un travail analytique exhaustif et une forte cohérence interne, des tonnes de recherches obsessionnelles intégrées avec grâce (et parfois de façon fantaisiste) à l’argument principal, une dépendance à la rhétorique et un goût pour ses plaisirs, et un haut degré de performativité, Marker mettant continuellement en scène et exécutant précisément ces idées (l’ellipse, le miroir, la relation espace-temps, la ruse, le replay...) comme un jeu qui alimente sa discussion de Vertigo.

There are many things I love in ‘A Free Replay’: core ideas about the film’s logic condensed in a few strong formulations; a daring attempt at interpretation that is also a manifesto for the imaginary (and, perhaps, a sophisticated ruse); a deceptively meandering appearance (“notes”?) under which lies an exhaustive analytical work and a strong internal cohesion; tons of obsessive research gracefully (sometimes whimsically) threaded into the main argument; a trust in rhetoric and a taste for its pleasures; and a high degree of performativity, since Marker is constantly staging, executing and playing with the very ideas (the elliptical, the mirroring, the space-time relation, the stratagem, the replay…) that inform his discussion of Vertigo.

Er zitten in ‘A Free Replay’ veel dingen waar ik van hou: kernideeën over de logica van de film samengebald in een paar krachtige formuleringen, een gewaagde poging tot interpretatie die eveneens een manifest voor de verbeelding is (en misschien ook een geraffineerde list), een bedrieglijk meanderend voorkomen (“notes”?) waaronder exhaustief analytisch werk en een sterke interne samenhang schuilgaan, tonnen obsessief onderzoek die op sierlijke (soms grillige) wijze in de hoofdredenering worden verweven, een vertrouwen in retoriek en een voorliefde voor de genoegens ervan en een hoge mate van performativiteit, aangezien Marker voortdurend precies die ideeën als een spel opvoert en uitvoert die zijn behandeling van Vertigo voeden (het elliptische, het spiegelen, de ruimte-tijdrelatie, de list, het herafspelen...).

The words drop in the flow of a larger sentence, a larger point. They occur between parentheses. Is this why – to my knowledge – no one has ever cited them? They are devoted to Alfred Hitchcock’s Marnie (1964) by Raymond Bellour in his major 1977 text “Énoncer”, later included in his collection L’Analyse du film. I first read them ... when I was 18 years old. And then I went around quoting these words – in classrooms, in articles, in conferences – for two decades or more: … that unreal film we call film …

De woorden vallen in de stroom van een ruimere zin, een ruimer punt. Ze staan tussen haakjes. Is dat waarom – bij mijn weten – niemand ze ooit heeft geciteerd? Ze zijn gewijd aan Alfred Hitchcocks Marnie (1964) en komen uit Raymond Bellours belangrijke tekst “Énoncer” uit 1977, die later werd opgenomen in de bundeling L’Analyse du film. Ik las ze voor het eerst (...) toen ik achttien was. En ik bleef de woorden daarna meer dan twee decennia lang citeren – in klaslokalen, in artikels, op conferenties: ... die onwerkelijke film die we film noemen ...

Les mots tombent dans le flux d’une phrase plus large, d’une idée plus large. Ils sont entre parenthèses. Est-ce la raison pour laquelle – à ma connaissance – personne ne les a jamais cités ? Ils concernent le film Marnie (1964) d’Alfred Hitchcock et proviennent de l’important texte « Énoncer », écrit par Raymond Bellour en 1977 et repris ensuite dans la collection L'Analyse du film. Je les ai découverts dans une traduction anglaise de Bertrand Augst et Hilary Radner pour l’un des premiers numéros du magazine féministe américain Camera Obscura – j’avais dix-huit ans.

J’ai une bonne nouvelle, pour tout le monde : le cinéma est en crise. Et d’une certaine façon c’est à peine une nouvelle, il n’a cessé de l’être depuis qu’il existe. C’est non pas le signal d’un danger pour le futur – le futur est une énigme et il faut beaucoup d’irresponsabilité pour tenter d’en formuler l’hypothèse, d’en prétendre déchiffrer les arcanes – mais plutôt celui d’une sensibilité, sismographique, aux enjeux du présent. Et je pense qu’il n’y a pas d’autre symptôme, plus pertinent, de la vitalité d’un art que sa constante remise en cause selon la constante reformulation de notre monde. La véritable question serait plutôt de savoir si les forces qui transforment le monde sont aussi celles qui transforment les arts, comment les unes se nourrissent des autres, à moins qu’elles ne soient antagonistes.

Am o veste bună pentru toată lumea: cinemaul se află în criză. Aceasta nici nu este o noutate: cinemaul n-a încetat să fie în criză de când există pe lume. Nu este semnalul unui pericol pentru viitor – viitorul este o enigmă și e nevoie de multă iresponsabilitate pentru a încerca să formulăm ipoteze pe marginea lui, să pretindem că-i descifrăm arcanele –, ci mai degrabă semnalul unei sensibilități seismografice față de mizele prezentului. Și cred că nu există alt simptom mai pertinent al vitalității unei arte decât permanenta sa autoplasare sub lupă, în funcție de permanenta reformulare a lumii noastre. Întrebarea veritabilă ar fi mai degrabă dacă forțele care transformă lumea sunt aceleași care transformă și artele, sau, în caz că sunt două seturi diferite de forțe, cum se hrănesc unele din altele, sau dacă nu cumva sunt antagonice.

Jag har en god nyhet för oss alla – filmen är i kris. Och på ett sätt är det inte ens en nyhet, för aldrig under sin existens har den upphört att vara det. Det är inte heller signalen för en framtida fara – för framtiden är en gåta som det krävs ett stort mått av oansvarighet för att formulera en hypotes om, påstå sig kapabel att tyda hemligheterna till – utan mer en seismografisk känslighet för vad som står på spel i nutiden. Jag tänker att det finns inget annat eller mer träffande symptom på livskraften i en konstart, än dess konstanta ifrågasättande av sig själv, utifrån en konstant omformulering av världen. Den verkliga frågan är att ta reda på om krafterna som förändrar världen är desamma som förändrar konsterna, hur dessa befruktar varandra, ifall de nu inte är varandras motsatser.

Mám pre všetkých dobrú správu: film je v kríze. V istom zmysle to nie je žiadna novinka, lebo v nej neprestal byť, odkedy existuje. Nejde pritom o signál nebezpečenstva pre budúcnosť – budúcnosť je záhada a na formulovanie hypotéz o nej či na predstieranie, že vieme rozlúštiť jej tajomstvá, treba veľkú dávku nezodpovednosti –, ale skôr signál až seizmografickej citlivosti na to, čo sa práve deje. A domnievam sa, že neexistuje iný, presnejší symptóm životaschopnosti nejakého umenia, než jeho nepretržité sebaspochybňovanie na základe nepretržitých reformulácií nášho sveta. Skutočnou otázkou je skôr to, či sú sily, ktoré premieňajú náš svet, zároveň silami, ktoré premieňajú aj umenie, a ako sa jedny sýtia druhými, ak náhodou nestoja proti sebe.

Jeg har en god nyhed til jer allesammen: Filmkunsten er i krise. Og på en måde er det slet ingen nyhed, for filmkunsten har altid været i krise, lige siden den blev til. Det er heller intet varsel om nogen fremtidig fare – fremtiden er et mysterium, og det kræver megen uansvarlighed at gøre sig nogle formodninger om den, at foregive at kunne tyde dens hemmeligheder – men snarere et udtryk for en seismografisk sensibilitet over for nutidens udfordringer. Og jeg tror ikke, at der findes et andet, mere sikkert tegn på en kunstforms levedygtighed end dens stadige evne til at drage sit eget eksistensgrundlag i tvivl som følge af verdens konstante forandring. Det virkelige spørgsmål bliver således, om de kræfter, der forandrer verden, også er dem, der forandrer kunsten, og hvordan de i så fald nærer hinanden, forudsat de ikke er modsætninger.

Chi pensa oggi il cinema, da quale punto di vista e secondo quali valori? E cosa pensa il cinema di se stesso? In nome di quale etica e di quali principi? Due ordini di domande molto diversi e le cui risposte sembrano essersi frammentate - soprattutto su internet - oltre che molto difficili da organizzare con coerenza.

Ik heb goed nieuws, voor iedereen: de cinema zit in een crisis. In zekere zin is dat nauwelijks nieuws want de cinema zit al sinds zijn ontstaan in een crisis. Het is evenmin een teken van toekomstig gevaar – de toekomst is een raadsel en het zou pas echt onverantwoordelijk zijn om er veronderstellingen over te maken of om te proberen haar geheimen te ontraadselen – maar eerder van een seismografische gevoeligheid voor de uitdagingen van tegenwoordig. Ik denk dat er geen ander, relevanter symptoom bestaat van de levenskracht van een kunst dan haar voortdurende invraagstelling, in lijn met de voortdurende herformulering van onze wereld. De echte vraag zou zijn of de krachten die de wereld transformeren ook de krachten zijn die de kunsten transformeren, hoe de ene leeft van de andere – tenzij ze elkaar uitsluiten.

I have some good news, for everyone: cinema is in crisis. Which is hardly news, in a way, for it has continuously been in crisis throughout its existence. It is not a sign of future danger either – the future is an enigma, and it takes a lot of irresponsibility to speculate about it, to pretend to decipher its mysteries – but rather that of a seismographic sensibility to the stakes of the present. I think there is no other symptom more relevant to an art’s vitality than its constant reappraisal, in accordance with the constant reformulation of our world. The real issue would be to know whether the forces that transform the world are the same forces that transform the arts, how both feed on one another, unless they are contradictory.

Madeleine is niets en is nooit iets anders geweest dan wat verschijnt. Dat is wat Scottie ervaart wanneer haar hyperreële simulacrum op hem toe stapt. Dat is ook wat hem door zijn verrukking heen verontrust: niet dat het beeld plotseling al te werkelijk wordt, maar dat het zichzelf als enige werkelijkheid openbaart, dat het niets verbergt.

The filmmaker lives in his films. His decisions don’t flawlessly follow an academic ideal but flawlessly follow what he has to say. It’s not without vulgarity, demagoguery or overemphatic naturalism, but the film takes all this in unadulterated. And I take it with both hands and bring it to my eyes, which greedily indulge in it. How many years has it been since I have seen such vital images?

De cineast leeft in zijn films. Zijn beslissingen zijn niet feilloos volgens een academisch ideaal, maar feilloos naar wat hij te vertellen heeft. Het is niet zonder vulgariteit, niet zonder demagogie, niet zonder overnadrukkelijk naturalisme, maar de film neemt dit alles ongekuist in zich op. En ik neem het met beide handen en breng het naar mijn ogen, die er zich gulzig aan te goed doen. Hoeveel jaren is het al niet geleden dat ik zulke vitale beelden zag?

Met het CinemaScope-formaat, zo schreef Eric Rohmer in zijn recensie van Premingers The Court Martial of Billy Mitchell, verandert niet de stijl maar de ethiek. De overeenkomst tussen inhoud en shotverhoudingen is niet van fysieke maar van morele aard.

The Portuguese filmmaker Pedro Costa made his first film, Blood, in 1989. In 1994, Down to Earth followed, which was filmed in Cape Verde. Costa came back from the island with a number of parcels and letters from Cape Verdeans he had met there, addressed to their relatives and friends who had emigrated to Portugal. His task as a postman brought him to Lisbon’s Fontainhas neighbourhood, where many migrants were living at the time. After this first contact with the inhabitants of the neighbourhood, Costa kept returning there, filming Ossos in 1997, the first instalment in a series of films he would make with the inhabitants of Fontainhas. Pedro Costa: “Fontainhas is, indeed, the product of something, of the factories here, of people moving from some northern Scottish village to Sheffield. That is what it’s about.”

De Portugese filmmaker Pedro Costa maakte zijn eerste film Blood in 1989. In 1994 volgde het in Kaapverdië gefilmde Down to Earth. Costa kwam terug van het eiland met pakjes en brieven van Kaapverdianen voor hun familieleden en vrienden die naar Portugal waren geëmigreerd. Zijn taak als postbode bracht hem naar de wijk Fontainhas in Lissabon, waar veel migranten woonden. Na het eerste contact met de bewoners van de wijk ging Costa verschillende keren terug en in 1997 filmde hij er Ossos, de eerste van een reeks films met de bewoners van Fontainhas. Pedro Costa: “Fontainhas is inderdaad het gevolg van iets, van de fabrieken hier, van mensen die van een of ander Noord-Schots dorp naar Sheffield verhuisden. Daar gaat het over.”