← Part of the Issue: Tussen hoofd en handen

En het leven gaat door

Een film van Abbas Kiarostami

Een vader en een zoon in een auto. Wat afgetrapt, maar toch een auto, in Iran. Oker-grijs is de dominante kleur in deze scène, en in de hele film, Op weg, op zoek naar een jongen die in een vorige film gefilmd was, de afwezige van deze film: heeft hij de aardbeving van vijf dagen geleden, die het noorden in een puinhoop heeft veranderd, overleefd?

De vader en zijn zoon, die hem tijdens het rijden met allerlei vragen afleidt en soms een beetje irriteert, behoren tot de fictie. Ze zijn in die auto neergezet en samen met de camera en de microfoon – en dus met ons – op reis gestuurd. Door dat oker-grijs en door de accentloosheid waarmee hun contact met de non-fictie wordt neergezet, zijn ze maar net fictie. Hun reis is een droomreis die ons binnenvoert in de non-fictie van de ontreddering. Men is bezig het eerste puin van de catastrofe te ruimen. De mensen staan massaal als mieren op het eindeloze lint van vernieling dat aan het raampje voorbijtrekt. De vader stelt ze vragen, ze stappen uit hun dwingende realiteit naar voren en steken hun hoofd door het raampje onze fictieve wereld binnen. Ze vertellen hartverscheurende verhalen over vermissing, dood en verminking of melden iets documentairs over voetbal. Nauwelijks te geloven dat het zo zijn kan. Nauwelijks fictie. Bijna-fictie.

In de droom van de bijna-fictie ontspint zich een labyrint. Een labyrint van onaantastbare woorden en versplinterde dingen, waarin de taal en de wereld niet op elkaar passen. Het labyrint is in zichzelf opgesloten, in het gebied overal tussen in, waar je nooit uitkomt. Nergens. Afwezig.

Vanuit die afwezigheid wordt een maximale afstand gecreëerd, de maximaal denkbare. Maar ook een maximale betrokkenheid, in het leven geroepen door een kwalitatieve omslag van puur idealistische huize. Maar het werkt!

Als alles voorbij lijkt, als duidelijk is geworden dat alles altijd zo zonder kop of staart door zal gaan, dan is er opeens nog even iets echts van een andere orde: niet het echte van de mateloze ramp, maar van de kalme herkenning van een waarheid: de heuvel die genomen moet worden, het rulle karrespoor waarin de auto omhoog moet. De vader en de kleine jongen onder het dak van die dinky-toy die tegen de helling naar boven ploetert. Ze overwinnen! Ze halen het en verlaten het beeld. Een heroïsch tafereel, maar uit een verre hoogte gezien door ons oog, dat zich onmerkbaar uit de fictie heeft losgemaakt en er nu vrij boven zweeft. Ons gegarandeerd echte oog, dat die piepkleine heroïek met stille ontroering gadeslaat.

Deze tekst verscheen oorspronkelijk in Skrien 189 (mei 1993). Van der Keuken schreef in het volgende nummer een kort antwoord op zijn tekst.

Beeld uit Zendegi va digar hich [And Life Goes On] (Abbas Kiarostami, 1992)

ARTICLE
16.10.2024
NL
In Passage, Sabzian invites film critics, authors, filmmakers and spectators to send a text or fragment on cinema that left a lasting impression.
Pour Passage, Sabzian demande à des critiques de cinéma, auteurs, cinéastes et spectateurs un texte ou un fragment qui les a marqués.
In Passage vraagt Sabzian filmcritici, auteurs, filmmakers en toeschouwers naar een tekst of een fragment dat ooit een blijvende indruk op hen achterliet.
The Prisma section is a series of short reflections on cinema. A Prisma always has the same length – exactly 2000 characters – and is accompanied by one image. It is a short-distance exercise, a miniature text in which one detail or element is refracted into the spectrum of a larger idea or observation.
La rubrique Prisma est une série de courtes réflexions sur le cinéma. Tous les Prisma ont la même longueur – exactement 2000 caractères – et sont accompagnés d'une seule image. Exercices à courte distance, les Prisma consistent en un texte miniature dans lequel un détail ou élément se détache du spectre d'une penséée ou observation plus large.
De Prisma-rubriek is een reeks korte reflecties over cinema. Een Prisma heeft altijd dezelfde lengte – precies 2000 tekens – en wordt begeleid door één beeld. Een Prisma is een oefening op de korte afstand, een miniatuurtekst waarin één detail of element in het spectrum van een grotere gedachte of observatie breekt.
Jacques Tati once said, “I want the film to start the moment you leave the cinema.” A film fixes itself in your movements and your way of looking at things. After a Chaplin film, you catch yourself doing clumsy jumps, after a Rohmer it’s always summer, and the ghost of Akerman undeniably haunts the kitchen. In this feature, a Sabzian editor takes a film outside and discovers cross-connections between cinema and life.
Jacques Tati once said, “I want the film to start the moment you leave the cinema.” A film fixes itself in your movements and your way of looking at things. After a Chaplin film, you catch yourself doing clumsy jumps, after a Rohmer it’s always summer, and the ghost of Akerman undeniably haunts the kitchen. In this feature, a Sabzian editor takes a film outside and discovers cross-connections between cinema and life.
Jacques Tati zei ooit: “Ik wil dat de film begint op het moment dat je de cinemazaal verlaat.” Een film zet zich vast in je bewegingen en je manier van kijken. Na een film van Chaplin betrap je jezelf op klungelige sprongen, na een Rohmer is het altijd zomer en de geest van Chantal Akerman waart onomstotelijk rond in de keuken. In deze rubriek neemt een Sabzian-redactielid een film mee naar buiten en ontwaart kruisverbindingen tussen cinema en leven.