A documentary about the Wadden Sea, the area between the sea and the mainland, constantly shifting due to the tides. Johan van der Keuken: “De platte jungle [The Flat Jungle] has a long-term construction aimed at connecting the minuscule with the enormous: salt marshes with nuclear power plants. In between, the image of our skewed relationship with Mother Nature emerges and how we dredge through it.”
EN
"We are about three-quarters through with our film on the Dutch Shallows, the Wadden Sea, Flat Jungle. We spent the first couple of months piecing together isolated fragments, clusters of image and sound, that we didn’t arrange into any kind of sequence until a much later stage. We thus approached every piece of film “from the inside,” rather than from start to finish. Each piece is its own middle, as it were. It wasn’t until later, in the completed structure, that it was to be defined as a main component or a connecting link.
This is how you arrive at a structure in which all the elements are treated with the same intensity, since from the start none of the elements are subordinate to any of the others. But now that we have come to this three-quarter point, there are relatively few elements left. In the course of our editing, we have either reserved them for the last part or have simply got them left over. It is easy to get an overall view of the remaining material, and with it we can elaborate upon what our film has already become and round it off in a somewhat more efficient, less tentative way than up to now.”
Johan van der keuken1
- 1Johan van der Keuken, “Flat Jungle: 30 Minutes of Montage,” Skrien, April 1978. This translation was made on the occasion of the retrospective ‘Through the Lens Clearly: A Retrospective Look at the World According to Johan van der Keuken’ held at MoMA in 2001. Republished on Sabzian, 16 October 2024.
NL
Cahiers du Cinéma: En je nieuwste film?
Johan van der Keuken: Ik werk aan een film. De platte jungle, over de Waddenzee, het laatste natuurgebied van enige betekenis in ons land, waar nog zeldzame vormen van leven en allerlei dieren die nergens anders zouden kunnen leven hun voedsel vinden. Het is een uniek tussenstation voor vele trekvogels. De Vereniging tot Behoud van de Waddenzee heeft me gevraagd er een film over te maken.
Een opdrachtfilm dus?
Ja. Voor de meeste films heb ik de onderwerpen zelf aangedragen, vooral bij de VPRO televisie, die me trouwens altijd vrij heeft gelaten in de manier waarop ik ze uitwerkte. [...] Met De platte jungle heb ik opnieuw geprobeerd het idee van de opdracht uit te breiden en te veranderen, omdat een ecologische organisatie natuurlijk niet meteen zicht hoeft te hebben op de mogelijkheden van film en ook omdat al gauw bleek dat de Waddenvereniging wel wat nieuws, wat breder, kon gebruiken. Daarover hebben we gedurende een periode van zes maanden gepraat en tenslotte heb ik een opzet voor de film gemaakt, waarin het accent niet zozeer op het natuurgebied ligt, maar op de mensen die er leven en er hun brood verdienen. Door uit te gaan van die economische verhouding wilde ik een betere manier vinden om de natuur te beschrijven: een natuur die door mensen bepaald en vervormd is – iets anders bestaat er vrijwel niet meer. Over dat soort dingen werden we het dus eens.
Serge Daney en Jean-Paul Fargier in gesprek met Johan van der Keuken1
“We bevinden ons zo’n beetje op driekwart van onze film over het Waddengebied, De platte jungle. De eerste maanden hebben we steeds losse fragmenten in elkaar gezet, clusters beeld en geluid, die we pas veel later in een volgorde geplaatst hebben. Zodoende hebben we elk stuk film “van binnenuit” benaderd, in plaats van de film van voren naar achteren te breien. Ieder stuk is als het ware zijn eigen midden. Later, in het hele bouwwerk, wordt het pas gedefinieerd als een hoofd-stuk of een verbindings-stuk. Zo krijg je een constructie waarin alle elementen met dezelfde intensiteit behandeld zijn, want aanvankelijk was geen enkel element ondergeschikt aan een ander.
Nu we echter op driekwart van de film zijn aangekomen, zijn er nog maar betrekkelijk weinig elementen over – we hebben ze in de loop van de montage voor het laatste deel gereserveerd of gewoon overgehouden. Met dit meer overzichtelijke materiaal kunnen de we film uitbouwen en afronden, iets doelgerichter, iets minder tastend dan in de voorgaande periode.”
Johan van der keuken2
- 1Serge Daney en Jean-Paul Fargier, “Een interview met Johan van der Keuken in de Cahiers du Cinéma,” vertaald door Johan van der Keuken, Zien, Kijken, Filmen. Foto’s, teksten en interviews (Van Gennep: Amsterdam, 1980). Dit interview verscheen origineel in Cahiers du Cinéma, nr. 289, 1978.
- 2Johan van der Keuken, “Een half uur montage. De platte jungle (1978),” Skrien 74, april 1978. Hergepubliceerd op Sabzian, 16 oktober 2024.
FR
« Nous en sommes environ aux trois quarts de notre film sur les « Régions des Wadden », La jungle plate. Les premiers mois, nous n’avons fait qu’assembler des fragments épars, des clusters d’images et de sons, qui n’ont été placés que bien plus tard dans un certain ordre. Ainsi, nous avons approché de l’intérieur chaque bout de film au lieu de le tricoter d’un bout à l’autre. De cette manière, chaque séquence devient en quelque sorte son propre centre. Elle ne sera définie comme séquence-capitale ou séquence de liaison que plus tard, lors de la construction de l’ensemble. Ainsi, on obtient une construction dans laquelle tous les éléments sont traités avec la même intensité, car au départ aucun élément n’était subordonné à un autre. Cependant, maintenant que nous en sommes aux trois quarts du film, il ne reste que relativement peu d’éléments – durant le montage nous les avons réservés – ou tout simplement mis en attente, pour la dernière partie. Avec ce matériau plus ordonné, plus contrôlable, nous pouvons terminer complètement la construction du film et le fignoler ; le but est plus précis, nous tâtonnons moins que dans la période précédente. »
Johan van der Keuken1
- 1Johan van der Keuken, « Un petit moment de montage, » Skrien, avril 1978. Cette traduction est parue à l'origine dans Johan van der Keuken. Voyage à travers les tours d’une spirale, dans Les Dossiers de la Cinématheque, numéro 16 (Montréal : Cinémathèque Québécoise, 1986). Republié sur Sabzian, 16 octobre 2024.
