https://www.sabzian.be/text/prisma-49

Prisma #49

Marcher à côté de ses lacets dans un frigidaire vide (Chantal Akerman, 2004). c Studio Hans Wilschut

Ze flirt met de grenzen van het beeld, Chantal Akerman. Ze laat het te gronde gaan. Het vijfentwintigste beeld van haar installatie D’Est – au bord de la fiction (1995), het beeld dat buiten de seconde valt, de versproken zichtbaarheid, vervaagt. Wel is er een stem, haar stem, die het gebod uit het boek Exodus uitspreekt dat “geen gesneden beeld, noch enige gelijkenis” mag worden vervaardigd, “van hetgeen boven in den hemel is, noch van hetgeen onder op de aarde is, noch van hetgeen in de wateren onder de aarde is” – en toch sneed Akerman beelden, maakte zij gelijkenis, en toch sneed zij geen beelden, maakte geen gelijkenis. Het is een louter schijnbare tegenstelling, een paradox.

De taal is een veelheid. Ze is “oorlog en waanzin” voor het zichtbare, schrijft Maurice Blanchot. Misschien is ze krachtiger dan het beeld, omdat zij spreekt – getuigt – over het onrepresenteerbare. Omdat ze de mens nodig heeft, afhankelijk is, is ze ook zwakker. Het beeld zal de mens overleven. In Akermans installatie Marcher à côté de ses lacets dans un frigidaire vide (2004) neemt het woord niet enkel de ruimte in, het wordt beeld. Het vervangt de afwezigheid van het beeld. Twee in elkaar grijpende spiraalvormige doeken, een dubbele helix – het leven misschien? –, waarover doorlopend tekstflarden over en door elkaar heen glijden, hangen in de ruimte. De stem van een oude vrouw klinkt in de verte. Ik lees: “… het is over dat niets dat ik werk… die oude verhalen…”. De woorden vermengen zich, lopen uit, zijn nog nauwelijks leesbaar, schieten achter me weg. Onder de woorden die vervagen verschijnen nieuwe woorden, zinsfragmenten, scherp uitgesneden. Ik lees: “… ik kan alles, totdat ik niets meer kan.” Deze installatie is Akermans enige werk waar het beeld volledig verdwijnt, waar de taal het beeld verdringt – waar de afwezigheid van het beeld, beeld wordt. Het verlangen hiernaar loopt doorheen haar hele oeuvre, zelfs in Hôtel Monterey (1972) of D’Est (1993) waarin niet of nauwelijks wordt gesproken. Want ook stilte – de verstomde ervaring, het verzwegen verleden – maakt deel uit van de taal.

PRISMA
09.12.2020
NL
The Prisma section is a series of short reflections on cinema. A Prisma always has the same length – exactly 2000 characters – and is accompanied by one image. It is a short-distance exercise, a miniature text in which one detail or element is refracted into the spectrum of a larger idea or observation.
La rubrique Prisma est une série de courtes réflexions sur le cinéma. Tous les Prisma ont la même longueur – exactement 2000 caractères – et sont accompagnés d'une seule image. Exercices à courte distance, les Prisma consistent en un texte miniature dans lequel un détail ou élément se détache du spectre d'une penséée ou observation plus large.
De Prisma-rubriek is een reeks korte reflecties over cinema. Een Prisma heeft altijd dezelfde lengte – precies 2000 tekens – en wordt begeleid door één beeld. Een Prisma is een oefening op de korte afstand, een miniatuurtekst waarin één detail of element in het spectrum van een grotere gedachte of observatie breekt.

Related