Van 9 juni tot en met 31 augustus wijdt CINEMATEK een tentoonstelling aan Fernand Schirren, de hoofdpianist die stille films begeleidde vanaf de oprichting van het Filmmuseum in 1962 tot 1982. In 1982 hielp Schirren mee aan het samenstellen van een vaste ploeg pianisten die de dagelijkse projecties in CINEMATEK zouden begeleiden, waaronder Jean-Luc Plouvier. Plouvier: “Zonder voorbereiding improviseren op stille films is een bijzondere discipline, sterk te onderscheiden van het schrijven van filmmuziek. De pianist staat niet aan de kant van de regisseur en de monteur, die voorbereid zijn en hun werk meestal verbergen.”

Op stilistisch vlak is de film [Abdij van het Park Heverlee] enigszins verwant aan de aanpak die Alain Resnais voorstond in L’année dernière à Marienbad. Zelf heeft Cornelis de relatie gelegd met de werkwijze van Alexandre Astruc en diens zogenaamde Caméra-Stylo. “Net zoals Astruc zoek ik hoe je iets opbouwt, zoek ik naar ritmes”, aldus Cornelis.

In Lovers Rock (2020), McQueens zelfverklaarde “musical” gebaseerd op zijn jeugdherinneringen aan Londense “blues parties”, neemt de roep van de vervoering de allure aan van een hymne. Wanneer, op de wulpse tonen van Janet Kays Silly Games, lichamen zich gracieus in beweging zetten en elkaar aftastend beroeren, vult de ruimte zich met een peilloze hunkering. Maar als de muziek zachtjes wegdeemstert en een woordeloos akkoord wordt gesloten om dat gevoel collectief verder te zetten, wordt het lied a cappella opnieuw ingezet: “I’ve been wanting you / For so long, it’s a shame / Oh, baby.”

Parallel aan hun autonome filmprojecten werkten de documentairemakers Sofie Benoot, Liesbeth De Ceulaer en Isabelle Tollenaere jarenlang samen aan een film die zich afspeelt in de Amerikaanse woestijn. Victoria is gegroeid uit een voortdurende dialoog tussen drie filmmaaksters die ervoor kozen om samen een weg tot het einde af te leggen. Op een reis door de woestijn ontmoetten ze Lashay. Hij treedt op als gids doorheen een landschap waar de levens van uiteenlopende woestijnbewoners met elkaar verknoopt zijn. De Ceulaer: “Victoria bestaat uit verschillende lagen die we met elkaar wilden verweven, zoals de relatie van Lashay met California City en Los Angeles of de verschillende aspecten van Lashays persoonlijke situatie. Het was een enorme opgave om tot deze structuur te komen, ook al lijkt die zo eenvoudig.”

Tenet is zowel Nolans beste als slechtste film. De beste, omdat de regisseur hier voor het eerst ten volle zijn eigen holle doos lijkt te omarmen; maar ook de slechtste, omdat net die resten van het inhoudelijke de film uiteindelijk tot de nederlaag veroordelen. De formalist die niet uit de kast wilde komen, of de pornograaf die geen porno durfde te maken: ziedaar de formule van Tenet.

Ventura, who had only played himself in previous films, appears in Vitalina Varela as a full-blown actor, playing against type a double role taken from the world of fiction: a fallen priest character distantly echoing Bernanos’s and Bresson’s miserable country priest; but also a privileged witness of the life of the deceased, a witness behind whom one sometimes seems to perceive the wandering shadow of Joseph Cotten/Leland in his retirement home, even though Citizen Kane is not part of Pedro Costa’s pantheon.

The 91 year-old Michael Snow is one of the few canonized figures of his ilk, and the structural school he’s said to be part of remains etched into the annals of American cinematic history. Over two conversations, Snow and Brandon Kaufman spoke about [...] retrospection, as well as process, legacy, and experimentation – and the contradictions therein. Michael Snow: “each of my films is different and each film has a different quantity of narrativity. Speaking structurally, narrativity means presenting an event to the audience at a particular time, then referring to that event later. I have tried to control "narrativity" in different ways, trying to get [the film] situated in the ideal “now” of the cinema experience.”

Op 24 augustus 2020 overleed Robin “Robbe” De Hert op 77-jarige leeftijd. Gertjan Willems blikt terug op het leven van de Belgische filmmaker, chroniqueur en promotor van de (Belgische) filmgeschiedenis: “De jonge De Hert verslond alles wat hij te zien kon krijgen, zonder onderscheid. Als de beelden maar bewogen. (...) De Herts veelzijdige filmconsumptie vertaalde zich ook in zijn eigen filmproductie. Van experimentele kortfilms tot maatschappijkritische filmpamfletten, van metafilm tot populaire komedie, van autobiografische drama’s tot een oorlogsfilm over het verzet, en van de adaptatie van een historische plattelandsroman tot een Elsschotverfilming: De Hert deed het allemaal.”

In ‘Een kijker onder de anderen’ laten Herman Asselberghs en Gerard-Jan Claes via e-mail allerlei gepassioneerde filmliefhebbers uitvoerig aan het woord over hun kijkpraktijk. Filmmakers, kunstenaars, critici, onderzoekers, auteurs, programmatoren, bioscoopbezoekers, tv-fanaten, netflixers, youtubers, torrentgebruikers,… De reeks gaat van start met Herman Asselberghs als proefkonijn. Hij maakt films, schrijft over film, geeft les in de filmopleiding van LUCA School of Arts/Sint-Lukas Brussel en is medeoprichter van het productie- en distributieplatform Auguste Orts.

Sabzian ging met documentairemaakster Ellen Vermeulen in gesprek over haar werk.“Mijn werkproces bestaat uit verschillende fases en die vragen heel wat tijd. Om de dingen in perspectief te zien bijvoorbeeld, om los te komen van de aanvankelijke verwondering. In het begin ben je overweldigd en heb je het verlangen om alles te filmen wat je ziet. Maar het is net door dat wachten en het geduld dat je een soort gecondenseerde vorm, of destillaat, overhoudt. En dat is niet inhoudelijk, dat is voornamelijk – bijna alleen – vormelijk.”

I have some good news, for everyone: cinema is in crisis. Which is hardly news, in a way, for it has continuously been in crisis throughout its existence. It is not a sign of future danger either – the future is an enigma, and it takes a lot of irresponsibility to speculate about it, to pretend to decipher its mysteries – but rather that of a seismographic sensibility to the stakes of the present. I think there is no other symptom more relevant to an art’s vitality than its constant reappraisal, in accordance with the constant reformulation of our world. The real issue would be to know whether the forces that transform the world are the same forces that transform the arts, how both feed on one another, unless they are contradictory.

De broers Jean-Pierre en Luc Dardenne maken films waarin personages met ethische dilemma’s geconfronteerd worden. In hun eerdere films voerden zij steeds personages op die vanuit hun kwetsbare positie in de samenleving tot actie worden gedreven. Nu hebben ze een film gemaakt waarin het precaire niet in de eerste plaats materieel is, maar waarin de keuze voor een radicaal idee het uitgangspunt vormt. Le jeune Ahmed gaat over een jongen die zich heeft laten meevoeren door zijn geloof.

Frieda Grafe noemde haar kritieken treffend “beschreven films”, omdat ze, zo merkt Irmela Schneider op, “het gebaar van de criticus als leermeester en rechter vermeed en zich concentreerde op het voor de lezer inzichtelijk en levendig maken van haar manier van kijken naar films.” Geen kritiek vanuit vooropgestelde kaders, geen theoretische orthodoxie maar vermenging van zinnelijke en intellectuele associatie. Grafe schreef suggestief en evocatief, met woorden en zinnen die gewikt en gewogen werden. “Ik probeer de algemene kleur van een film voor de lezer te reconstrueren uit mijn indrukken en inzichten om hem of haar zelf tot conclusies of veronderstellingen te brengen.”