https://www.sabzian.be/text/prisma-33

Prisma #33

La noire de... (Ousmane Sembene, 1966)

We weten dat Chantal Akerman vele filmmakers begeesterde. Maar weten we ook door wie Akerman geïnspireerd is? Haar meesterwerk Jeanne Dielman, 23 quai du Commerce, 1080 Bruxelles (1975) toont opvallend veel overeenkomsten met La noire de ... (1966) van Ousmane Sembène.  

La noire de ... begint met een symbolisch beeld. Een groot schip vaart de haven van Antibes binnen. Aan boord is de jonge zwarte vrouw Diouana. Ze wordt opgehaald door een Fransman. Diouana is de vroegere nanny van een in Senegal wonend Frans echtpaar. Wanneer het echtpaar weer naar Frankrijk gaat, vragen ze Diouana mee. Zij kan met haar geluk geen blijf, maar ondervindt al gauw dat ze niet enkel voor de kinderen moet zorgen, maar als gevangengehouden slavin het gezin ten dienste moet zijn. Deze situatie van isolatie, uitbuiting, vernedering en racisme leidt tot de zelfmoord van Diouana. Sembène’s eersteling staat vol beeldspraak en metaforen die refereren aan de koloniale periode. Zijn filmstijl wordt simplistisch en realistisch genoemd en gelabeld als low budget. De dagelijkse routine van Diouana bestaat uit opstaan, gordijnen openen, haren kammen, eenzaam koffie drinken, boodschappen doen, eten bereiden, poetsen … Plots wordt het je duidelijk dat je dit eerder hebt gezien. De fles melk op de keukentafel neemt elke twijfel weg: je denkt aan Jeanne Dielman. Het is niet zozeer de gelijkaardige beklemmende sfeer van vrouwelijke onderwerping. In La noire de ... is de zwarte vrouw het bezit geworden van de Franse familie, maar krijgt ze ook een innerlijke stem die zich steeds luider bewust wordt van haar positie tot ze haar werk niet meer naar behoren doet – net als Jeanne Dielman – en met verwante fatale gevolgen. De verontrustende gelijkvormigheid van sleutelscènes met betrekking tot het werk van beide vrouwen zoals huishoudelijke taken, het ontvangen van een zogenaamd salaris en de uiteindelijk scènes van 'redding' met een gelijkaardig (zelf)moordwapen, roept de vraag op of de bejubelde Akerman de minder geprezen film van Sembène had gezien.   

Deze Prisma verscheen als ‘Prisma #24’ in Filmmagie #694, april 2019

PRISMA
03.07.2019
NL
The Prisma section is a series of short reflections on cinema. A Prisma always has the same length – exactly 2000 characters – and is accompanied by one image. It is a short-distance exercise, a miniature text in which one detail or element is refracted into the spectrum of a larger idea or observation.
La rubrique Prisma est une série de courtes réflexions sur le cinéma. Tous les Prisma ont la même longueur – exactement 2000 caractères – et sont accompagnés d'une seule image. Exercices à courte distance, les Prisma consistent en un texte miniature dans lequel un détail ou élément se détache du spectre d'une penséée ou observation plus large.
De Prisma-rubriek is een reeks korte reflecties over cinema. Een Prisma heeft altijd dezelfde lengte – precies 2000 tekens – en wordt begeleid door één beeld. Een Prisma is een oefening op de korte afstand, een miniatuurtekst waarin één detail of element in het spectrum van een grotere gedachte of observatie breekt.

Related