Jan Saelens

Without any sense of scruples, contemporary viewers are asked to consume an “unfiltered everyday”, gowned in the guise of a “mythical seriousness”. The mendacious diversitarian theatre enacted by El Arbi and Fallah – which attempts to import an allegedly ‘copious’ but ultimately imaginary world into the cosy, autochthonous bedroom – can only be celebrated by grace of a critical suicide.

Zonder schroom wordt ons in Black een ‘zuivere alledaagsheid’ verkocht, vermomd in de tooi van een ‘mythische ernst’. Het leugenachtige diversiteitstheater dat El Arbi en Fallah opvoeren – dat in de knusse, autochtone huiskamer een zogenaamd ‘rijke’ maar uiteindelijk compleet verzonnen werkelijkheid wil binnenloodsen – kan enkel gevierd worden door middel van een kritische zelfmoord.

Als solipsistisch totaalwezen plaatst Van Groeningens film zich inderdaad aan gene zijde van de geschiedenis. Vanuit dat standpunt lijkt de voorkeur nog het meest uit te gaan naar een simpelweg ‘dode tijd’ waarin men ongestoord, zonder bewakingscamera’s, de nachten kon wegdansen. Men is nu al op het punt beland waar zelfs de vroege jaren van de ‘posthistorie’ tot nostalgie uitnodigen.

The Neon Demon is a textbook example of those supremely ‘relevant’ films, guaranteeing and commercialising subversion as a calculated effect. Refn offers us a neatly prepacked metaphor, supplemented with an astrological index that can help us in ‘decoding’ our product – even before the slightest attempt at interpretation is waged. By way of an absurd faith in difference, however, a ceaseless repetition of the Same ensues: an alternation which, above all, serves to camouflage a true sense of change. The director can but excel in the reproduction of his personal obsessions. Not without surprise, his films are as ephemeral as the world they claim to depict.

The Neon Demon is exemplarisch voor die ‘relevante’ films die subversie als nauwgezet gecalculeerd effect van meet af aan garanderen en commercialiseren. Refn presenteert ons een keurig verpakte metafoor, voorzien van een astrologische index die ons helpt de film vooraf te ontcijferen. Door middel van een absurd bijgeloof in het nieuwe, ontstaat echter een ononderbroken herhaling van – een afwisseling die vooral dient om een aversie voor ware veranderingen te camoufleren. De hedendaagse filmmaker kan nog enkel zijn eigen obsessies reproduceren. Zijn films zijn even efemeer als de wereld die ze menen te beschrijven.