The parable is dissolved, creating a space in which the figure of a journalist is performed “with different modulations”, like in a poem. The film does not appear to have anything to tell us, offering a topographical exploration of the empty media landscape. In this text, we explore this view and the ways in which Bruno Dumont has placed his characters in it.

In Echo documenteert Ruben Desiere de metamorfose van een groep jongeren die de basisopleiding tot militair volgt. Onder het gezag van commandant Walter Van Dyck worden de jongeren in het peloton aan de hand van rollenspelen en fragmenten uit fictiefilms opgeleid tot soldaten. Desiere: “We wilden de kijker niet meenemen in het typische beeld van het leger. Er moet afstand blijven, het moet duidelijk blijven dat het leger speelt en dat wij daarnaar kijken, dat het standpunt niet versmelt met dat van het leger. Het Belgisch leger maakt zelf heroïsche films met luide muziek en droneshots van schepen en tanks. Dat wilden we niet. Het was al snel duidelijk dat we tegen die grootse fictie in moesten monteren.”

In Lviv, after a spontaneous occupation of the regional government buildings by activists, the police forces withdraw, leaving a power vacuum. A self-organized group of volunteers decide to take over law enforcement functions in the city, using a peer-to-peer digital radio channel called “Varta1” (guard1), that formed the starting point for Yuriy Hrytsyna’s film. Hrytsyna: “When I found it, I immediately knew it was something important, something historic. Since it’s a radio stream, it would disappear. So I recorded it a few days in a row. (...) They were characteristic for the things that were discussed in Maidan, Kyiv and in the whole of Ukraine. But nevertheless, it was a situation that was likely to be forgotten.”

De Amerikaanse filmregisseur Gus Van Sant maakte vorig jaar zijn eerste theaterproductie, Trouble, een musical over Andy Warhol. Bij de première van het stuk in De Singel in Antwerpen sprak Sabzian met Van Sant over vier van zijn films die samen een periode van vormelijk experiment betekenen binnen zijn oeuvre: Gerry (2002), Elephant (2003), Last Days (2005) en Paranoid Park (2007). Gus Van Sant: “Het afbakenen is het belangrijkste kenmerk van een scène. Wanneer je een storyboard gebruikt, pas je de locaties en de acteurs aan aan het storyboard, dat al vastligt wanneer de personages in beeld komen. Dat is de belangrijkste reden waarom ik zonder storyboard ben gaan werken, omdat de personages dan beter in de scène zitten. Ze kunnen dingen laten gebeuren binnen een tijdsbestek en dat lukt niet wanneer je met losse shots werkt.”

“When we left the theatre at the Viennale after seeing Cow by Andrea Arnold, I was brushing the tears away from my eyes. Is an insightful conversation possible when one is clouded by emotions? I do think this is possible, because what happened during this film might be of interest to us.”

Gerard-Jan Claes’ en Olivia Rochettes nieuwe lange documentaire Kind Hearts volgt Billie en Lucas, een jong Brussels koppel. Ook hier staat verbinding door uitwisseling centraal. (...) Met elkaar van gedachten wisselen is bij hen een dynamisch proces waarbij observatie centraal staat. Met een grote aandacht en toewijding voor detail wordt het leven van jongeren vastgelegd, zonder er een stempel op te willen drukken. Zo ontplooit de realiteit zich binnen een zorgvuldig gecomponeerde filmische ruimte. Rochette: “Films kunnen heel sturend zijn. Wij proberen films te maken die een open ruimte bieden in plaats van een parcours met duidelijke referentiepunten voor emoties of interpretaties.”

Parallel aan hun autonome filmprojecten werkten de documentairemakers Sofie Benoot, Liesbeth De Ceulaer en Isabelle Tollenaere jarenlang samen aan een film die zich afspeelt in de Amerikaanse woestijn. Victoria is gegroeid uit een voortdurende dialoog tussen drie filmmaaksters die ervoor kozen om samen een weg tot het einde af te leggen. Op een reis door de woestijn ontmoetten ze Lashay. Hij treedt op als gids doorheen een landschap waar de levens van uiteenlopende woestijnbewoners met elkaar verknoopt zijn. De Ceulaer: “Victoria bestaat uit verschillende lagen die we met elkaar wilden verweven, zoals de relatie van Lashay met California City en Los Angeles of de verschillende aspecten van Lashays persoonlijke situatie. Het was een enorme opgave om tot deze structuur te komen, ook al lijkt die zo eenvoudig.”

Marguerite Duras based her film Les mains négatives on the Magdalenian caves at the Atlantic coast, where the imprints of hands were found. Thirty-thousand years ago, someone placed her hand against the cave wall and sprayed pigment over it, creating a coloured halo of the hand. When she did this, her hand transformed from a tool into an image. The moment the painter made these imprints is fossilized. Even though the moment of this act took place thousands of years ago, it still exists.

Het lijkt erop dat, terwijl al die anderen betaald zullen worden voor hun aandeel in een vertoning die niet had kunnen plaatsvinden zonder mij, ikzelf, de kunstenaar, ondanks alles niet betaald zal worden. 

“In La fugue de Suzanne worden we deelgenoot van een amoureuze escapade. Maar waar je een spannende intrige zou verwachten, wordt de narratieve lijn juist heel dun gesponnen. De film bestaat uit een dozijn scènes, of tableaus, waarin nauwelijks iets gebeurt. Er wordt één toon aangeslagen, die vervolgens steeds opnieuw wordt gespeeld tot er een absurdistische realiteit ontstaat.”

“Al vaak heeft Boris Lehman gezegd dat hij zal stoppen met het maken van films. Zo bestaat zijn film uit 2016, Funerailles, l’art de mourir uit oefeningen om te leren sterven, waarbij geen halve maatregelen worden genomen. Zo worden er kleren verbrand, boeken en zelfs zijn eigen films worden niet gespaard. Maar dit is niet de laatste poging, zoals het ook niet de eerste was.”

« Sans doute par dérision, je cache mes films aux yeux de tous. Mes films ne sont pas trop visibles, je ne m’en sépare pas volontiers, je les transporte et les projette presque toujours moi-même. Il faut me voir pour voir mes films. D’où cette confusion, entretenue par moi, entre mes films et moi. »

Nina de Vroome sur Etangs Noirs (2018) de Pieter Dumoulin et Timeau De Keyser : « Le visage de Jimi (Cédric Luvuezo) s'éclaire dans l'obscurité. C'est un visage qui écoute, qui re-garde, qui passe la nuit à chercher Sayenna Calmels pour lui remettre un colis livré chez lui par erreur. »

Nina de Vroome over Etangs Noirs (2018) van Pieter Dumoulin en Timeau De Keyser: “Het gezicht van Jimi licht op in de duisternis. Het is een gezicht dat luistert, dat kijkt, dat in de nacht rondgaat op zoek naar Sayenna Calmels om haar het pakket te geven dat per abuis bij hem bezorgd werd.” 

Ik heb die slaafse verering van de realiteit altijd een beetje mysterieus gevonden. Ik weet niet waarom dat gebeurt. Mensen zeggen dan, “Wel, dat lijkt niet erg realistisch”. Je zit in een ruimte met honderden vreemden, je kijkt naar een projectie op een scherm. Daar is niets realistisch aan, het is allemaal fake. De actrice is niet echt. Het is allemaal niet echt, niets ervan is echt. De kleren die ze dragen, de manier waarop ze leven, de make-up, het is allemaal fake. Een grote fan van de realiteit ben ik nooit geweest. Ik denk dat we net daarom naar verhalen kijken.

In de films van Rivette vormen ontmoetingen het hart. Zijn films zijn als choreografieën van menselijke relaties. Toch is hij graag alleen wanneer hij niet aan het filmen is. Dan zien vrienden hem in de verte lopen, op weg naar een cinema. Of zien ze hem de stilte van de filmzaal met zich mee naar huis dragen. Daney merkt op dat Rivette wellicht alleen is, maar dat hij vanbinnen bevolkt is. In Le veilleur wordt gepeinsd, geassocieerd, geflaneerd en voor de duur van de film gaan ook mijn eigen gedachten aan het kuieren. Zo kwam ik terecht bij een film die een tegengestelde is van de films van Rivette. 

Sortir. Simplement sortir. Rencontrer quelque chose, quelqu’un, une matière, une surface, un corps étranger, inconnu, je ne sais quoi mais sortir de moi-même, être atteint, touché. Je n’en peux plus d’être à l’intérieur.

Cinema is het museum van blikken, en bovendien het rijk van de liefde. Er worden smachtende blikken afgevuurd en ten slotte vinden zielsverwanten elkaar in een vurige oogopslag. Max mon amour is een experiment met een blik die radicaal andersoortig is. Een aap kijkt naar een vrouw, ja, hij kijkt zelfs verliefd naar haar. Hier wordt het spannend, want Max hoort in een kooi, achter tralies. Tussen wilde dieren en mensen lijkt een barrière van spijlen onontbeerlijk.

Marguerite Duras baseerde haar film Les mains négatives op de grotten van het Magdalénien aan de Atlantische kust, waar afdrukken van handen werden gevonden. 30.000 jaar geleden plaatste iemand haar hand tegen de rotswand en spoot er verfstof overheen, waardoor een gekleurde halo van een hand ontstond. Het moment waarop de schilder haar handafdrukken maakte is gefossiliseerd, het bestaat nog steeds.

Zoals er ook mensen bestaan die niet ontvankelijk zijn voor muziek, zo zijn er ook mensen, zelfs in grotere getale, die ongevoelig zijn voor de fotogenie. Tenminste, voorlopig.