At the end of Lou n’a pas dit non, Anne-Marie Miéville expressed a wish: “Love will be a relationship that is meant to be between one human being and another, no longer one that flows from man to woman.” In Nous sommes tous encore ici, she tries to understand the meaning, the tremendous power and the frightening limits of this wish, the realization of which she dreams of seeing in our world. In itself and despite everything, the film title establishes a certain confidence which is explained both by renowned philosophers as experts responsible for clearing up the issue and the life of a couple charged with performing its daily demonstration.

André Bazin is sometimes called “the inventor of film criticism”. Entire generations of film critics and filmmakers, especially those associated with the Nouvelle Vague, are indebted to his writings on film. Film opens a “window on the world”, according to Bazin. His writings would also be important for the development of the auteur theory. Bazin: “In a sense, cinema can’t lie, and every film can be considered a social documentary. As long as it satisfies the dream needs of the masses, it becomes its own dream.”

Deze tekst is ontstaan uit een ontmoeting met Boris Lehman en Claire Angelini op 31 augustus 2015. In de loop van een vriendschappelijk onderhoud bespraken ze kwesties van singulariteit, onafhankelijkheid, en kwamen we meer in detail terug op de werkwijze die aan de oorsprong van zijn films ligt. Boris Lehman: “Een film wordt gemaakt op een wandelritme, op een terugdraairitme, want zo kom ik bij mijn onderwerp. (...) En het is pas wanneer de film klaar is, dat alles begint.”

“Dingen (en mensen) filmen die gaan sterven en verdwijnen (of die eeuwig zijn), zelfs het geheugen archiveren (Contretemps, Ceux d’en face) door de herhaling van hetzelfde, door te accumuleren, uit te wissen, te verstrengelen, te weven, dat is de wetenschap en het opgravingstalent van Jean-Daniel, die speelt met zijn beelden als waren het muzieknoten en een soort alfabet bedenkt dat bestaat uit tekens die zowel iets van pictogrammen als van hiërogliefen hebben.”

“Als een regisseur zelf filmt, dat wil zeggen, als hij zelf de camera vasthoudt en toont wat hij ziet, zijn gedachten laat horen, kan hij over het algemeen niet zelf in beeld en op het scherm verschijnen, tenzij hij voor een spiegel staat, maar ik film mezelf vaak bij volmacht, de camera draait zich naar mij. Een dubbele ik dus, achter de camera: auteur en regisseur, en voor de camera: scenarioschrijver en acteur.”

Girl thrives on impersonal voyeurism. Not unlike the scenes in front of the mirror, the scenes with the doctor, psychologist and dance teacher turn the audience into bystanders of a process of certification. When Lara, at the end of her journey, confidently looks into the camera in a Brussels metro station, she also looks us, her “jury”, straight in the eyes. It’s as if she knew all along that someone had been watching in the background. “Here I am,” she seems to say, “now you know what I’ve been through. Now I can come to terms with myself.”

The exercise is new to me. To reread what I have written in another time. Over the past decade, I was occasionally prompted to speak on Wang Bing’s film West of the Tracks (2002), which I don’t just consider a great movie but a cinematographic event that changes the state of things we still call ‘cinema’. In Corps et cadre (Verdier, 2002), I regretted not being able to produce a true critique of this film fleuve (of nine hours). The thing was beyond me; it still is. I then resolved to a different tactical approach. To examine what remained of the film in my memory. A film which is that long, a whole which is that intricate, cut into four segments each lasting more than one hour, two hours, three hours, obviously presents a challenge to the memory of the spectator that I am.

Herman Asselberghs is currently working on a long-term film project at the film department of the LUCA School of Arts, where he has been teaching for two decades. Through the realization of a film essay, he probes the relationship between attention and distraction in the film theatre and the classroom. Throughout the creation process, Sabzian reports on his accompanying reading and writing. On a regular basis, Asselberghs selects an existing text that interests him and that he himself provides with an accompanying text. In the first instalment he focuses on Leaving the Movie Theater [En sortant du cinéma] by Roland Barthes.

“Als ik niet film, dan zie ik niets, onthoud ik niets, bomen noch gezichten. Als ik ze film, kan ik ze vergeten. Mijn film is mijn geheugen, een catalogus van feiten en gebaren, een (zeer onvolledige) inventaris van mijn leven.”

“Ik verberg mijn films voor de ogen van iedereen, ongetwijfeld als een soort van grap. Mijn films zijn niet erg zichtbaar, ik doe er niet vrijwillig afstand van, ik transporteer en projecteer ze bijna altijd zelf. Je moet mij bezoeken om mijn films te zien. Vandaar de verwarring die ik gaande houd, tussen mij en mijn films.”

In Hong Sang-soo’s work there is a constant trait, which is neither really stylistic (it’s not a matter of form), nor frankly thematic (it’s not a matter of content either), and which returns, like a butterfly – and even, as its course is erratic, like a moth, the ultimate uncatchable insect. You will forgive me for calling this trait idiocy, a striking word that somehow touches the singular art, so difficult to describe in sentences, of this not exactly talkative filmmaker.

Een politiek die sterk genoeg zou zijn om oorlogen en fascisme te vermijden, niet nadat ze gewoed hebben maar voordat ze zich ontwikkelen, kan ik mij enkel voorstellen als het een politiek is die alle gevoelens beheerst. Als er ook maar één ontbreekt, dan heeft ze meteen een achilleshiel. We moeten gevoelens dus uit hun babylonische gevangenschap bevrijden. Uit hun vaderland verjaagd zijn gevoelens verraders geworden. Ze vergissen zich en hebben een bepaalde blindheid aangenomen die ze van huis uit niet hebben.

Toen de eerste toeschouwers van de cinematograaf van de gebroeders Lumière in 1895 een trein het station van Lyon zagen binnenrijden, werd de cinema geboren onder het teken van het reële. Toen diezelfde toeschouwers Repas de bébé [1895] bijwoonden, had je kunnen denken dat de roeping van de cinema sociologisch van aard was. In werkelijkheid was de cinema voorbestemd om een buitengewone droommachine te worden, door het fotografische beeld onlosmakelijk verbonden aan de realiteit, terwijl de schilderkunst, die tot dan een figuratieve kunst was geweest, zich er steeds vastberadener van bevrijdde.

The subject of all the films in the world is: I love you-you love me, or rather, I love you-you don’t love me; I and you, distributed among lovers and parents. This film’s subject is the subject of all films: my “dear” subject, my dear “subject.”

Nina de Vroome on Etangs Noirs (2018) of Pieter Dumoulin and Timeau De Keyser: “The face of Jimi (Cédric Luvuezo) lightens in the dark. It is a face that listens, that watches, that goes around in the night to look for Sayenna Calmels and to give her the package that was delivered to him by mistake.”

Wilfried Reichart shaped the WDR-Filmredaktion in various capacities, leading it from 1980 until 2004. Over the years, Reichart had several conversations with Jean-Luc Godard and grappled with his work in reviews, articles and essays again and again. Reichart: “Honestly, I have always been fascinated by this person. I like the constant rebeginning, the permanent calling into question, in order to then take another step. I find that incredibly exciting about him. This fundamental attitude. The principle of his thinking is always to say no. [...] That’s the difference between him and all the others. Rivette has always made the same films, Truffaut as well, and Rohmer very extremely so. They have all found their style and followed it through until the end of their lives. Godard is the only one who hasn’t done this.”

De Belgische regisseur, schrijver en filmtheoreticus Eric de Kuyper ontmoette Chantal Akerman voor het eerst in zijn hoedanigheid van filmtheoreticus in 1968. Niet alleen werden ze vrienden en bleven ze dat voor het grootste deel van hun leven, ze werkten ook nauw samen aan verschillende projecten, waaronder La captive (2000). Eric de Kuyper: “Toen ze me in 1999 vroeg om aan een Proustbewerking te werken, was ik verrast. Ik had het net herlezen, met veel meer genoegen dan de eerste keer, en ik was benieuwd om te achterhalen hoe ze deze complexe en labyrintische roman zou aanpakken.”

Twee lichamen gescheiden door iets wat wij niet weten. Gebaren, bewegingen, blikken die onophoudelijk de afstand meten die hen scheidt en tegelijkertijd de kracht van het geheim dat hen nader tot elkaar brengt. Dat is wat we moeten proberen te meten met onze camera.

And with this increased sensitivity, our thinking is reinforced in turn. The cinema’s darkness as an immeasurable greenhouse. When leaving this ‘tropic’ cinema experience – outside in the real world – there is an undeniable awareness, impossible to specify: something has turned, twisted; something has shifted.

Poetic by its precision, attentive to duration, to the uncertainty of the moment, to outlined movements and to what they betray or control: Hong Sang-soo’s cinema seems to consist only of details, of contingent moments that suddenly get out of hand or explode. “I never aim for generalization; there’s never a global view on society at the origin of a film or even a shot. It seems to me that reality can only appear between the cracks of discrete, hypothetic, uncertain elements. I am wary of clichés and big expressions. I do not believe, for example, that something we could call ‘the’ contemporary Korea exists. I never try to share a truth, but only approximations.”

De mythe van deze cinemavorm is het collectieve creatieproces dat zich afspeelt in volle vrolijkheid en spontaniteit, waaraan iedereen ‘deelneemt’. Ik denk dat dit niet klopt. Het is daarentegen iets wat zich afspeelt in een relatief gespannen sfeer omdat niemand weet waar we zijn, iedereen verdwaald is, we allemaal in het duister tasten, de acteurs, de technici, de cineast. We weten echt niet wat er gebeurt. Ik denk dat de enig mogelijke houding in dat geval is om een perspectief aan te nemen voorbij goed en slecht – iets wat ik zo goed en zo kwaad mogelijk heb geprobeerd te doen. Je moet bijna weigeren om op het moment zelf te oordelen over wat er gedraaid wordt. Er zijn momenten waarop je het gevoel hebt dat je alles moet laten verdergaan en andere momenten waarop ik me toch plots vastbijt in een detail: het moet zo, op dit moment moet het personage precies dat zeggen.

Vrijwel iedereen die over Minnelli heeft geschreven, omschrijft hem als een paradoxaal fenomeen, deels een dienaar van de industrie en deels een onorthodoxe stilist. Sommige schrijvers verklaren de paradox als een ‘diepstructureel’ effect van de Amerikaanse ideologie en andere als een teken van de eigen gespleten houding van de regisseur ten opzichte van zijn materiaal. Hoe dan ook, Minnelli wordt gewoonlijk beschouwd als zowel een conformist als een individu, zowel een loyale werknemer van het bedrijf als een kunstenaar.