Part of Johan van der Keuken's North/South series, Het witte kasteel focuses on the impact of the West on the underclass: on the concrete realities of their daily life and on the way their existence is isolated and frustrated. Interweaving images of the Spanish tourist mecca of Formentera, a community center in Columbus, Ohio, and factories in the Netherlands, the film vividly illustrates the fragmented, alienated lives that the market economy produces and chillingly portrays what van der Keuken saw as “a conveyor belt [that] runs across the world.”
EN
“I do not see reality as something you can capture on the sensitive layer of a film, but rather as a field, an energy field. The filmed image is born of a collision between that field and the energy I expend when I look at it. It's active, aggressive. The strong point is somewhere in between, and that is the image.”
Johan van der Keuken1
“The White Castle turns around in circles, in a centrifugal movement, around a nucleus. Literally: a donkey walks in circles, a windmill, a waterwheel, the spinning of wool, a conveyor belt in a factory, queuing in a refectory, the traffic, a tractor, a bus which drives through the film and the rotating camera movement from the car around the burger joint White Castle. These are actions which recommence, which repeat themselves, routine acts which take on a ritual character. Simultaneously a bigger composition takes form, an unremitting flux which connects the different spaces. The different worlds, geographically cut off from each other, all undergoing the consequences of social inequality and exploitation, are inscribed and so connected in a global stream in which one is only able to survive. It’s an economic flux like an unceasing waking state on which you can’t get a grasp. A dominant condition with a logic which seems headstrong and inevitable. A process which paralyses and doesn’t seem to have an end. There is no longer any solid ground. Everything revolves.”
Gerard-Jan Claes2
NL
“Hij is een nomade. In het stappen is hij materialist (geen romantisch wandelaar, maar een kordaat testen van de grond, de vloer, en vooral van de afstand). In de voeten en op de schouder draagt en verbindt hij: de glazen bak en de wereld, het hier en het ginds, het kader en de keuze, het beeld en de onuitputtelijke en toch zo radicaal verwaaroosde wereld van het hoorbare. Zijn wereld is autobiografisch. Zijn commentaar begint (melancholisch en toch streng) steeds met een ‘ik’. En zijn beelden worden voortdurend geraakt door een blik die hem achter de camera voelbaar maken. Als hij kaders componeert voel je zijn bedachtzame opwinding: de schepping van een vorm. Hij werkt niet als loontrekkende in het wereldconcern der beelden, maar als een ‘kleine zelfstandige’. Zijn werk groeit niet vanuit een markt, maar volgt een eigen ritme. Het doel is niet afgebakend, maar integendeel onbekend. Het moet gaandeweg gemaakt en ontdekt worden. Het ‘doel’ ligt niet duidelijk voor het werk, maar is een onbepaalde motor er binnenin.”
Dirk Lauwaert1
“Het witte kasteel draait rond in cirkels, in een centrifugale beweging, rond een kern. Letterlijk: een ezel die in cirkels wandelt, een molen, een waterrad, het spinnen van wol, een lopende band in een fabriek, het aanschuiven in een refter, het verkeer, een tractor, een bus die doorheen de film rijdt en de draaiende camerabeweging vanuit een auto rond de hamburgertent White Castle. Het zijn handelingen die herbeginnen, die zichzelf herhalen, routineuze handelingen die een ritueel karakter krijgen. Simultaan ontwikkelt er zich een grotere compositie, een onophoudelijke flux die de verschillende ruimtes verbindt. De geografisch van elkaar afgesneden werelden, die allemaal de gevolgen van sociale ongelijkheid en uitbuiting ondervinden, zijn ingeschreven en op die manier verbonden in een mondiale stroom waarin men enkel kan overleven. Het is een economische flux als een voortdurende waaktoestand waarop je geen greep kan krijgen. Een dominante toestand met een logica die onwrikbaar en onafwendbaar lijkt. Een proces dat verlamt en geen einde lijkt te kennen. Er is geen vaste grond meer. Alles draait door.”
Gerard-Jan Claes2
- 1Dirk Lauwaert, “Tussen vier vingers,” Andere Sinema 95, januari-februari (1990): 27.
- 2Gerard-Jan Claes, “Op zoek naar het witte kasteel,” Sabzian, 14 December 2013.
